Rối loạn tiêu hóa ở trẻ

Ở trẻ em, trong năm đầu đời hệ tiêu hóa có những chức năng tiêu hóa chưa hoàn chỉnh nên trẻ rất dễ bị các chứng đầy bụng – khó tiêu, còn gọi chứng rối loạn tiêu hóa.

Đây không phải là bệnh nguy hiểm nhưng sẽ là yếu tố cản trở quá trình sinh trưởng của trẻ. Đến khi trẻ được 10 – 15 tuổi, bộ máy tiêu hóa mới có chức năng và cấu tạo giống người lớn.

Những nguyên nhân

Nguyên nhân chứng rối loạn tiêu hóa ở trẻ đa dạng như: cho trẻ ăn số lượng quá nhiều trong bữa ăn, hay các bữa ăn quá gần nhau. Lúc mới sinh, bao tử của bé nhỏ xíu, chỉ chứa được 30 – 35ml, lúc 3 tháng tuổi có thể chứa được 100ml và đạt 250ml khi trẻ được 1 tuổi. Thời gian này, các lớp cơ phát triển còn yếu, bao tử còn thẳng, nằm trên cao và co thắt bất thường nên trẻ dễ bị nôn trớ. Chính những đặc điểm giải phẫu này nên trẻ nhỏ chỉ tiêu hóa được một lượng thức ăn nhất định và tiêu hóa phải có đủ thời gian phù hợp để tiêu hóa hết thức ăn. Cho nên, nếu ta cho trẻ ăn quá nhiều hoặc các bữa ăn quá gần nhau, trẻ sẽ dẫn đến tình trạng rối loạn tiêu hóa.

Các nguyên nhân khác cũng thường gặp như: cho bé uống sữa có nhiều đường Lactose và đạm trong thành phần của sữa, hay cho trẻ uống sữa bò sớm chưa đến 1 tuổi. Trong sữa bò chứa nhiều protein, trong khi bao tử của bé thành phần dịch vị và độ pH chưa thích hợp để tiêu hóa hết lượng protein trong sữa bò. Do đó, giai đoạn này bé chỉ thích hợp hấp thụ các thành phần lactose, protein trong sữa mẹ hơn là sữa bò. Nguyên nhân nữa là do cho trẻ ăn dặm, ăn cơm quá sớm. Cơ thể của bé chưa đủ men tiêu hóa nhất là men tiêu hóa tinh bột, khiến thức ăn ứ đọng trong đường ruột và bị vi khuẩn lên men, dẫn đến đầy hơi, trướng bụng, khó tiêu. Các nguyên nhân khác: do cho bé ăn nhiều thức ăn có dầu mỡ như: khoai tây chiên, gà rán, thịt xiên nướng, pizza, xúc xích rán, bánh hamberger…; do thức ăn nguội lạnh, ôi thiu, nhiễm khuẩn…

Bé dưới 5 tháng tuổi chỉ cần sữa là đủ, tốt nhất là sữa mẹ

Cách khắc phục

trước hết cần điều chỉnh chế độ ăn hợp lý, cần cho trẻ bú và ăn dặm theo từng giai đoạn phát triển sinh lý của bé. Bé dưới 5 tháng tuổi chỉ cần sữa là đủ, tốt nhất là sữa mẹ. Bé 5 – 6 tháng, sữa là chủ yếu, bên cạnh đó tập ăn dặm với bột nhưng với lượng ít. Bé 6 – 8 tháng, cho bé ăn dặm bột, có đủ 4 nhóm thực phẩm như: bột, đạm, béo, rau, tăng cường sữa, trái cây mềm. Bé 8 – 12 tháng, ngoài bột, sữa, trái cây mềm, nên tập ăn thêm cháo có đủ bột, đạm, béo, rau. Bé 12 – 24 tháng, ngoài bột, cháo, tập ăn thêm nui, bún, hủ tíu… Bé trên 24 tháng, cho bé tập ăn cơm khi đủ 20 răng sữa.

Thường xuyên vỗ lưng cho bé

Các giai đoạn chuyển tiếp từ sữa sang bột, tức từ 5 – 6 tháng tuổi; hoặc từ cháo sang cơm lúc 24 tháng tuổi là rất quan trọng. Cần cho bé tập ăn bột với số ít và tăng dần để bé thích nghi. Nếu cho bé với số lượng nhiều sẽ dẫn đến đầy bụng và khó tiêu. Cần phân chia các bữa ăn phù hợp trong ngày với từng trẻ. Bé sơ sinh có thể bú sữa 8 – 14 lần. Bé 6 – 8 tháng tuổi, mỗi ngày trẻ cần 2 nửa chén bột với đủ 4 nhóm thực phẩm bột, đạm, rau, dầu cùng khoảng 5 – 6 bữa sữa. Sau 8 tháng có thể tập cho trẻ ăn cháo, hơn 1 tuổi tập ăn nui, bún… Bé khoảng 2 tuổi thì ăn được cơm 3 bữa ăn đặc, 3 – 4 cữ sữa mỗi ngày; bữa ăn đầu tiên trong ngày nên bắt đầu sau khi trẻ thức dậy khoảng 30 phút, bữa kế tiếp khoảng 2 – 3 tiếng sau và nên đổi món. Bên cạnh đó, cần bổ sung men vi sinh cho bé, đây là những vi khuẩn có lợi giúp hỗ trợ tiêu hóa, ngăn chặn và ức chế vi khuẩn có hại, cân bằng hệ vi sinh đường ruột, chế phẩm men vi sinh Pms-Probio sẽ bổ sung men vi sinh sống Lactobacillus acidophilus có lợi cho hệ tiêu hóa, ngăn ngừa vi khuẩn gây đầy bụng khó tiêu, từ đó giúp tăng cường khả năng hấp thu thức ăn để trẻ ăn ngon miệng. Trẻ nhũ nhi uống 1/2 – 1gói/mỗi ngày và pha trong sữa hoặc nước đường. Trẻ lớn hơn uống 1 – 2 gói/mỗi ngày, pha với một ít nước và uống lúc bụng đói hoặc trước bữa ăn.

Đối với trẻ nhỏ dưới 5 tháng tuổi, nguyên nhân gây đầy bụng khó tiêu, thường là hơi ứ lại ở ruột gây ra, do bé nuốt không khí vào bụng, như cho bé ngậm núm vú giả mỗi khi bé khóc. Với động tác mút liên tục này sẽ làm khí tích tụ ở đường tiêu hóa. Khắc phục bằng cách hạn chế sử dụng núm vú giả cho bé, chỉ dùng khi thật sự cần thiết. Thường xuyên vỗ lưng cho bé nhẹ nhàng. Nhờ cách này, bé mới có thể đẩy khí thừa ra ngoài. Giúp bé cử động bằng cách đặt bé nằm nằm ngửa và di chuyển chân bé từ trong ra ngoài, gập lên bụng – duỗi ra. Chuyển động như vậy sẽ phá vỡ bất kỳ túi khí nào ứ đọng gây ra cảm giác khó chịu cho bé. Nên dùng khăn ấm một đến 2 lần trong ngày, áp vào bụng của bé, cách này giúp thư giãn các cơ bắp ở thành bụng cũng như dạ dày của bé. Cách này đơn giản và hiệu quả làm tiêu hóa lưu thông tốt, giúp bé tránh được chứng rối loạn tiêu hóa.

BS.CKI.Trần Quốc Long

Theo SKĐS